Jouw prangende vraag over non-verbale communicatie beantwoord!

Heb je een brandende vraag over non-verbale communicatie waar je altijd al antwoord op wilde? Dan ben je bij ons aan het juiste adres! We starten met een nieuw concept: De vraag van het moment. In deze blog staat telkens een prangend onderwerp van een van onze volgers centraal. Denk aan de betekenis van een bepaald signaal wat je vaak bij je collega of naaste terugziet of vragen over de baseline, leugendetectie of micro-expressies.

Ook jouw vraag kan hier beantwoord worden. Stel je vraag via een van onze socials en wie weet zie je hier jouw antwoord wel terug verschijnen!

Deze week de vraag van Jolanda: Wat valt er allemaal onder proxemics?’’
Onze trainer Henry en founder Denise, gaan hierover samen het gesprek aan.

Proxemics, wat is dat nou precies?

Proxemics is een categorie van non-verbale communicatie die gaat over de afstand die mensen innemen ten opzichte van elkaar, waarmee zij onder andere hun persoonlijke territorium afbakenen. Zowel de afstand als nabijheid tussen mensen en voorwerpen wordt bij proxemics in kaart gebracht. Vrij vertaald bedoelen we met proxemics ‘de afstand tussen mensen wanneer ze communiceren’.

De afstand die je tot iemand behoudt is een non-verbale manier van communiceren, zowel wanneer je dit met je eigen lichaam doet als wanneer je hiervoor objecten gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan het neerzetten van de tas op de stoel naast je in de trein, om te voorkomen dat daar iemand gaat zitten. Met dat non-verbale signaal vergroot je eigenlijk je territorium, waardoor iemand anders daar minder snel in zal plaatsnemen. Ook wanneer je in een kantoortuin werkt of een flexplek hebt, herken je misschien dat collega’s hun spullen op een bepaalde plek neerleggen om die plek te markeren als ‘van hen’. Of wat denk je van op vakantie alvast je handdoek op een ligstoel aan het zwembad neerleggen voordat je gaat ontbijten? ‘Dit is mijn ligstoel; bezet!’.

Ook met je eigen lichaam geef je constant aan hoe groot jouw territorium is en wat jouw (gewenste) relatie of emotie is ten opzichte van een ander. Bijvoorbeeld wanneer je met iemand in gesprek bent en -los van eventuele corona maatregelen- jij een bepaalde afstand houdt tot de ander.
Ken je dat gevoel -dat je gesprekspartner te dichtbij je staat? Dit voelt vaak ongemakkelijk of zelfs vervelend, waardoor je misschien geneigd bent een stap achteruit te zetten om de ruimte tussen jullie te vergroten. Maar als de ander liever dichterbij jou staat, letterlijk of relationeel, zul je zien dat hij of zij vervolgens weer een stap richting jou zet, met als resultaat dat de afstand hetzelfde is gebleven als vóór jouw stap achteruit. Of stel, je zit als enige persoon in een treincoupé -deze keer zonder je tas naast je- en er komt iemand anders binnen lopen. Als deze persoon op het stoeltje naast jou gaat zitten, zal je waarschijnlijk vreemd opkijken. Alle andere plekken waren leeg! Waarom komt deze onbekende persoon nou naast jou zitten?! Ook dit heeft te maken met proxemics en ons gevoel daarvoor.

‘’Als een onbekende te dichtbij komt, kom je in iemands intieme zone en hoe dichterbij, hoe persoonlijker het contact. Dit voelt onprettig bij vreemden’’

Te dichtbij komen kan nu eenmaal ongemak oproepen. Henry: ‘’Dit zie je ook vaak terug in openbare situaties.’’ Zelfs wanneer het situatie gezien, wél logisch is om dichterbij onbekenden te komen. Zoals in het openbaar vervoer, wanneer het erg druk is en andere passagiers dicht op je ‘moeten’ staan. Als je goed kijkt, kun je aan je medepassagiers zien hoe zij zich hierover voelen en bij wie het ongemak het meest oploopt. Bijvoorbeeld door een toename aan zelf troostende signalen, zoals het wrijven over de arm of het gezicht of door middel van het plukken aan kleding -vooral wanneer de pluisjes onzichtbaar zijn-. Mensen vinden het vaak niet fijn als een onbekende of minder bekende te dichtbij komt. Je komt dan, zoals Edward Hall beschrijft, in een andere ‘zone’ van interpersoonlijke afstand, namelijk de ‘’intieme zone’’. En hoe dichterbij je bij de ander staat, hoe persoonlijker het contact normaliter is. Dit voelt prettig bij mensen met wie je goed omgaat; zowel letterlijk als relationeel sta je dichtbij elkaar. Bij een vreemde is dit anders. Het is ongebruikelijk als een vreemde bijvoorbeeld in jouw intieme zone, binnen 45 centimeter komt en dat vinden mensen om deze reden, niet fijn.

‘’Hoe ver of hoe dichtbij iemand bij jou staat, kan invloed hebben op jouw emotie.’’

Benieuwd naar meer verdieping over dit onderwerp? We schreven eerder een uitgebreid artikel over de 4 verschillende zones in contact met anderen.

 

Territorium bewaken


Een ander voorbeeld in een openbare setting is het winkelcentrum. Op internet verscheen een filmpje van een vreemde die vlak naast een ander wachtend persoon ging staan, zonder duidelijke rede. Mensen vinden dat raar en reageren daar op, je ziet dan dat ze zichzelf gaan beschermen door bijvoorbeeld hun armen over elkaar te doen en vaak lopen ze ook weg. Er is zoveel ruimte in een winkelcentrum dat het heel ongebruikelijk is dat iemand dan zo dichtbij komt.

Ook buiten kun je dit zien gebeuren, bijvoorbeeld wanneer iemand in een bushokje zit te wachten op de bus en hun tas naast zich neerzet. Om zo al een klein beetje een grens te bewaken tussen henzelf en degene die daarnaast komt zitten. Het object, in dit geval de tas, vormt een beschermende barrière tussen de persoon en een vreemde die er naast kan komen zitten. Dit is ook een manier om die persoonlijke afstand te kunnen bewaken.

Vaak noemen we dit ‘’territorium bewaken.’’ Die tas zit in de rand van het territorium van de eigenaar. Als iemand daar tegenaan gaat zitten, voelt dit onprettig en voor sommige zelfs bedreigend. Daarbij kan ook wié dit doet, invloed uitoefenen. Een charmant persoon of iemand die op jouzelf of een bekende lijkt, voelt vaak al prettiger. We voelen ons nou eenmaal sneller op ons gemak bij mensen die we in een bepaalde mate aantrekkelijk vinden of herkennen. En dat heeft invloed op de mate van afstand die we als prettig ervaren richting een ander.

Denise: “Mensen creëren voor henzelf verschillende manieren om een veilige afstand tot anderen te kunnen bewaken. Op deze manier voelen we ons veilig.”

 

Let eens op je gesprekspartner


Maar ook in één op één contact kan diezelfde afstand invloed hebben op de ander. Denk maar aan het gaan verzitten in een gesprek, dit kan direct zorgen voor een andere toenadering tot elkaar. De manier waarop dit gebeurt is hierin erg belangrijk. Gaat het ontspannen, relaxt, of doet iemand dat op een beetje onhandige, ongebruikelijk manier? Of juist te snel en direct? Ook kan het daarin waardevol zijn om te letten op de timing van de verplaatsing. Op welk moment gebeurt dit? Welk onderwerp werd er aangesneden?

Afhankelijk van hoe het gebeurt, kunnen dit verschillende dingen betekenen, zoals ‘ik vind dit interessant, vertel me er meer over’, of ‘ik geef jou meer ruimte, vertel het maar’, of ‘dit onderwerp vind ik minder fijn, ik neem wat afstand want ik voel ongemak’. Daarin blijft het  altijd belangrijk om te letten op een combinatie van signalen. Zoals we wel vaker hebben benoemd: één signaal is géén signaal. Juist die herhaling of combinatie van signalen, is wat de betekenis ervan betrouwbaarder en dus waardevoller maakt.

Benieuwd geworden naar dit onderwerp en wil je nog meer leren? Start met het bekijk van de gehele video over proxemics en het verschil tussen non-verbale communicatie en lichaamstaal nu via ons youtube kanaal!

Enthousiast geworden over Proxemics?

In onze trainingen leren we je alles over hoe lichaamstaal zich tot non-verbale communicatie verhoudt. Ben je benieuwd? Kijk dan eens op deze pagina’s wat je allemaal gaat leren: Lichaamstaal Fundamentals Training of wordt een echte Pro door het volgen van onze Lichaamstaal Professional Training.

Zien we je snel?

Lichaamstaaltraining voor uw organisatie?

Dit zeggen onze deelnemers

Hein Heijen

Academie voor Gedragskennis Expert Toegepaste Neuromarketing en Beïnvloedingspsychologie
Hein Heijen
Ik heb Denise twee keer gezien als spreker in het AFAS Theater. Denise is van kop tot teen een gepassioneerde vakvrouw. Ik ben onder de indruk van haar manier van presenteren; gestructureerd, overzichtelijk. De directe toepasbaarheid, op alle gebieden van zakelijk tot privé, is groot. Denise haar manier van presenteren is uniek, dynamisch en 'speels', ze is authentiek en congruent. Haar eigen bewuste en onbewuste lichaamstaal laat duidelijk zien: this girl walks her talks!

Jortijn Bijl

AFAS Marketing Manager
Jortijn Bijl
Ik heb een presentatie van Denise mogen bijwonen over body language en daarna een tweedaagse training gevolgd. Zowel de presentatie als de tweedaagse training hebben me al mooie handvatten gegeven om mijn dagelijks werk beter te kunnen doen! Daarnaast heeft Denise de capaciteit om soms ietwat moeilijke materie makkelijk en begrijpbaar uit te leggen, waardoor de theorie ook direct in de praktijk toe te passen is. Met body language ben je echter nooit uitgeleerd, vandaar dat ik ook haar vervolgtraining, de Master, zeer zeker ga volgen! Ik raad iedereen aan die op professioneel vlak contact heeft met mensen, trainingen of presentaties van Denise bij te wonen!

Huib Boissevain

Annexum CEO
Huib Boissevain
De cursus Body Language Professional is een echte aanrader! In twee dagen krijg je inzicht hoe beter te kijken naar de lichaamstaal van jezelf en anderen informatie geeft, hoe je overkomt en wat je leert over anderen. Op een hele leuke manier maak je kennis met diverse methoden en technieken. Denise is echt deskundig en laat met allerlei leuke voorbeelden zien dat je veel meer kan waarnemen dan je denkt. Een heel plezierige docente. Ik heb met plezier meegedaan en ga zeker verder met het ontwikkelen van mijn kennis over Body Language.

Ontvang de nieuwsbrief

Nieuwsbrief

Volg ons op social media!